Nietolerancja laktozy

Nietolerancja laktozy to jedna z najczęściej spotykanych nietolerancji pokarmowych. Spowodowana jest brakiem laktazy, czyli enzymu niezbędnego do rozkładu laktozy. Wówczas po spożyciu np. nabiału pojawiają się przykre dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Jakie są przyczyny i objawy nietolerancji laktozy? Na czym polega leczenie? Jaką dietę stosować?

Na czym polega

Nietolerancja laktozy to reakcja organizmu pojawiająca się po spożyciu produktów zawierających laktozę - cukier mleczny. Jej przyczyną jest brak (alaktazja) lub niedobór (hipolaktazja) laktazy - enzymu trawiennego, który odpowiada za rozkład laktozy na glukozę i galaktozę. W takiej sytuacji laktoza nie zostaje rozłożona i ulega fermentacji bakteryjnej w jelicie grubym. W konsekwencji tworzą się kwasy i gazy, które działają drażniąco na błonę śluzową, czego konsekwencją są dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Przyczyny występowania nietolerancji laktozy dzielą się na:

pierwotne (genetyczne) – nieodwracalne niedobory laktazy (wrodzone i nabyte),
wtórne (często odwracalne) – spowodowane zanikiem lub spłaszczeniem kosmków jelitowych, przyczynami są m.in. celiakia, alergie, biegunki infekcyjne, wirusowe i bakteryjne, lamblioza, choroba Leśniowskiego-Crohna, chemioterapia i radioterapia, antybiotykoterapia.

Objawy

uczucie pełności,
biegunki,
wzdęcia,
bóle brzucha,
"przelewanie" w jamie brzusznej,
kolka jelitowa,
nudności i wymioty.

Stopień nasilenia objawów zależy od ilości spożytej laktozy (im większa dawka, tym bardziej nasilone są objawy) oraz od stopnia niedoboru laktazy w organizmie. Objawy najczęściej pojawiają się po kilku lub kilkunastu godzinach od spożycia tego cukru. Z tego powodu chorzy często nie wiążą dolegliwości ze spożywaniem nabiału.

Diagnoza

W celu rozpoznania nietolerancji laktozy wykonuje się:

test tolerancji laktozy – badanie stężenia glukozy we krwi przed i po spożyciu laktozy,
wodorowy test oddechowy – badanie poziomu wodoru w oddechu po obciążeniu rozpuszczoną w wodzie laktozą,
biopsję jelita cienkiego i ocena aktywności laktazy w rąbku szczoteczkowym,
endoskopię - najbardziej skuteczną z metod; w trakcie badania endoskopowego pobierany jest wycinek jelita cienkiego, aby określić w nim zawartość laktazy,
badanie molekularne polimorfizmu genu laktazy - pomaga wykluczyć hipolaktazję u dorosłych,
próbę eliminacyjną - polega na wyeliminowaniu przez pacjenta przez okres dwóch tygodni z diety produktów zawierających laktozę. Obserwuje się czy w trakcie tego okresu objawy znikają, i czy po włączeniu ich z powrotem powracają.